موسیقی بیرونی ، درونی و کناری در غزلیات محتشم کاشانی

محتشم کاشانی از شاعران عصر صفوی است. وی مجموعه غزلیاتی دارد که بسیار زیبا و دلنشین است. در غزلیات او مضامین نو و تازه دیده نمی شود و بسیاری از مضامین و موضوعات شعری او را می توان در اشعار شاعران گذشته بویژه حافظ جستجو کرد. بنابراین آنچه که موجب ارزش و اهمیت غزلیات او می شود، چیز دیگری است و آن توانایی شاعر در انتخاب کلمات خوش آهنگ و زیبا و اوزان دلنشین است. توجه محتشم به موسیقی شعر مهم ترین عامل در زیبایی غزلیات او است. این پژوهش بر آن است تا به بررسی انواع موسیقی شعر- بیرونی، درونی و کناری- در غزلیات محتشم بپردازد و با ذکر شواهدی از غزلیات وی، هنرنمایی و توانایی او را در به کارگیری اوزان زیبای عروضی و سایر عوامل موسیقی ساز هرچه بیشتر آشکار گرداند. بخش های مختلف این پژوهش شامل موارد زیر می باشد: بخش اول، به عنوان کلیات، به تعریف شعر، وزن، پیوند شعر و موسیقی، معرفی محتشم و ... اختصاص یافته است. بخش دوم، از موسیقی بیرونی سخن می گوید و انواع اوزان به کار رفته در غزلیات محتشم و هماهنگی آن را با محتوا مورد بررسی قرار می دهد. بخش سوم به موسیقی درونی اختصاص یافته است و عواملی چون: سجع، جناس و تکرار را در غزلیات محتشم بررسی می کند. بخش چهارم، از موسیقی کناری ؛ یعنی قافیه و ردیف و نقش هر یک در ایجاد موسیقی سخن می گوید. درپایان با توجه به بررسی های انجام شده در این چهار بخش نتایج پژوهش ارایه می شود.